Kore Maskeleri

【★】 zleeha 【★】 · 01-28-2010, 06:44 PM

Kore Maskeleri

Usta Huh Chongkok (Bekar Huh) ağaçtan gülen maskeler oymuştur. Rivayete göre tanrılar tarafından kendisine 12 maske yaptırılmış ve bu maskeleri tamamlayıncaya kadar hiçkimseyle görüşmemiştir.
Bu efsaneyle yaratılan bugün Kore'de Tal adı verilen Hahoe tipi geleneksel maskeler oluşmuştur.
Başka bir rivayete göre ise; Bekar Huh, Andong topraklarında Hahoe maskelerini yapmıştır.
Fakat bilinen diğer gerçek ise yarımadadaki pekçok sanatçının parlak maskeler yapıp bunu oyunlarında kullandığıdır.

9 maske Kore hazinesi olarak gösterilmektedir. Diğer 3 tanesi ise kaybolmuştur. Maskelerin 1592 ile 1598 tarihleri arasında Japon General Konishi Yukinaga tarafından ganimet olarak alındığı sanılmaktadır.
400 yıl boyunca kayıp olan maskeler daha sonra Japonya'da ortaya çıkmıştır.

Ortaya çıkan bu iki maske 24 cm yüksekliğinde ve 16 cm genişliğindedir.

Hahoe maskeleri sadece 12 adettir. Günümüzde farklı bölgelerde farklı maskeler bulunmaktadır. Her bölgenin kendine özgü maskeleri vardır.
Maskeler sırasıyla dizildiğinde egzotik ve korkunç görünür. Bazıları çok büyük, abartılı ve çember şeklindedir. Diğerleri ise oval, üçgen, uzun ve sivri çenelidir.

Pekçok maske akçaağaçdan oyulur. Bazıları su kabağı yada alçıdan yapılır. Maskelere değişik aksesuarlar katılarak saç ve benzeri benzetmeler yapılır.
Tal'lar şamanist yada dinsel seramonilerde, danslarda ve dramalarda kullanılır.
Bir teoriye göre; Tal kelimesi Çince'den alınmıştır ama şimdi Kore'de "maske" anlamında kullanılmaktadır. Ama orijinali "özgür ol" yada "hadi birşeye git" demektir.

Maske özgürlük demektir. Çünkü maskeyi taktığınızda özgür olursunuz. Maskenin ardındaki oyuncu maskeyi taktığında maskenin karakterine bürünür ve istediği şeyi söyler.
Bazı oyunlar klişeleşmiştir. Ayyaş, dedikoducu, çapkın ve sıksık söylenen bir büyükanne olabilir.
Alimlere göre ise ; Kore dilinde "tal" kelimesi hastalık ve bela anlamındadır. Mesela talnatda "hasta ol" ya da "sıkıntılı ol" anlamındadır.
Talnori şamanist bir eylemdir ve kötü ruhları yaşanılan yerden kovmak için yapılır. Şamanlar ve yardımcıları maskeleri takıp dans ederek kötü ruhları kovarlardı.
Ne olursa olsun, Kore maskeleri tedavilerde, cenaze törenlerinde, taşlamalı oyunlarda ve eğlencelerde kullanılır.

Tarihi
İlk talchum 3 krallık döneminde MÖ 18 - MS 935 yılları arasında karşımıza çıkar. Silla krallığı (MÖ 57 - MS 935) kılıç dansı yapılırken dansçılar maske takarlardı.
Silla devrinde Kommu Koryo hanedanlığında (MS 918 - 1392) çok popülerdi ve maskeli dansçılar oynardı. Değişik tür maskeler Koryo döneminde ortaya çıkmaya başlamıştır.
Oyunlarda pekçok farklı karakter vardır. Pekçok bölgede beyaz maske kadını yada genç erkeği, kırmızı maske orta yaşlı, siyah maske ise yaşlılığı temsil eder.

9 maskenin ismi şöyledir:

Yangban (ariskotrat)
Kaksi (genç kadın yada gelin)
Chung (Budist rahip)
Choraengi (Yangban'ın kaba hizmetkarı)
Sonpi (alim yada öğrencisi)
Imae (Sonpi'nin aptal hizmetkarı)
Bune (cariye ya da eş)
Baekjung (katil kasap)
Haşmi (yaşlı kadın)
3 kayıp maske ise:
Chongkak (bekar erkek)
Byulchae (vergi toplayıcısı)
Toktari (yaşlı adam)

Choegwari

Dininden dönmüş bir Budist rahiptir. Koryo zamanında Budist rahipler büyük bir politik güce sahiptirler. Bu dönemde bozulma başlamış, rahipler şımarmaya, rüşvet verip almaya başlamışlardır. Keyifle şölenler düzenleyip, şarap içip, kadınlarla eğleniyorlardı. Rahiplerle alay edilmek üzere bu dönemde ortaya çıkmıştır.

Diğer bir oyunda ise; Choegwari bir yıldızdır. Yine ziyafet verir, yer - içer, servetini herkese gösterir. Onun konuşmaları bize yemeğe olan düşkünlüğünü gösterir. Ayrıca Choegwari, cariyesine çok düşkündür. Cariye Bune'yi yanından hiç ayırmaz. Öyleki bir sahnede Choegwari, cariyesinin eteğinin altından çıkar.

Batı toplumunda bu maskenin gözlerinin kırmızı olması sebebiyle kötü yorumlansa da aslında kötü değildir.

Nojang

Başka bir dik başlı keşiştir. Genellikle sarhoş olarak betimlenir.
(sarı gözleri bunu gösterir) Bu keşişte kızlara düşkündür.

Nojang, Choegwari'den büyüktür. Bu yüzden siyahtır. Lord Buda Noyang'ı cezalandırmak için Aslan takım yıldızlarında yaşayan aslanı dünyaya gönderir. Nojang affedilmek için yalvarır bunun sonucunda da aslan onu yemez. Sonra birlikte dans ederler.

Başka bir teoride ise; yüzündeki beyaz noktalar (çiller) dünyada edildiği mallardır.

Bune

Bune genç bir kadındır. Bachelor Huh tarafından yapılmıştır. Bazen "Punae" olarak da ortaya çıkar. Bune bazen Yangban'ın cariyesi, aristokrat bir kadın ya da Sonbi olur.
Onun minik gülümseyen gözleri ve elma yanakları güzelliği ve güzel mizacı tasvir eder.

Yangban

Bu maske aristokrat Yangban'dır. Bu karakter oldukça neşelidir. Fakat insanlar ona hakaret ederse onları kırbaçlar. Yetenekli aktörler onun çenesini yukarıda tutarsa neşeyi, düşürürse tehdit olarak algılanmasını sağlarlar.
Bu maske neşeli aristokratları, büyük mutluluğu gösterir.

Bazı bölgelerde bu maskenin yarısı siyah yarısı ise beyazdır. Bu biyolojik babasının sandığından başka biri olduğu anlamına gelir. (yani gayrimeşrudur)
Bazende cüzzam yada başka bir hastalıktan dolayı yüzü bozuktur.

Bir oyunda cennetten bir canavar gelir. Yangban'a 100 aristokrat için geldiğini söyler onları yiyecektir. Yangban ona yalan söyleyip kandırmaya çalışır. Canavara halktan biri olduğunu söyler ama başaramaz ve canavar onu yer.

Imae (Sonpi'nin aptal hizmetkarı)

Yine rivayete göre; son karakter Imae'yi yaparken sonu seven bir kız tarafından gözetlenirken birden kan kaybetmeye başlamış ve ölmüş. Son maskenin bu yüzden alt çenesinin olmadığı söylenir.

Günümüzde Kore'de 13 farklı talchum devam etmektedir. Bunlardan bazıları şunlardır:
Ünlü Hahoe "Pyolshin-gut" Kyonsangbuk-do,
"Yangju Pyol-sandae" ve "Songpa" Kyonggi-do (Seul'un kuzeybatısında)
"Pangsan", "Kangnyon" ve "Eunyul" Hwanghae-do (Pyongyang ve Kuzey Kore sınırı arasında)
"Suyong Yayu", "Tongnae Yayu", "Gasan Ogwangdae" "Tongyong Ogwangdae" ve "Kosong Ogwangdae" Kyongsangnom-do
"Kwanno" ve "Namsadangpae Totpoegich" Kuzeydoğu eyaleti Kongwon-do'da.

çeviri zleeha

【★】 zleeha 【★】 · 01-28-2010, 06:47 PM

Yüz şekilleri

【★】 zleeha 【★】 · 01-28-2010, 06:47 PM

Değişik karaktere dönüştürülmüş maskeler

【★】 zleeha 【★】 · 01-28-2010, 06:48 PM

【★】 zleeha 【★】 · 01-28-2010, 06:48 PM

【★】 zleeha 【★】 · 01-28-2010, 06:49 PM

【★】 zleeha 【★】 · 01-28-2010, 06:49 PM

【★】 zleeha 【★】 · 01-28-2010, 06:50 PM

【★】 zleeha 【★】 · 01-28-2010, 06:52 PM

【★】 zleeha 【★】 · 01-28-2010, 06:54 PM